Haikumoment

Een winterkoninkje droeg nog een plukje mos aan wijl iemand mij vroeg: Speelt het haikumoment zich altijd in het nu af? Ik antwoordde: Nee, soms zelfs in de toekomst.

door Geert De Kockere

Een haiku onderscheidt zich vaak van een ander gedicht door het zogenaamde unieke haikumoment. Dat is een bijzonder moment tijdens hetwelk de haiku ontstaat. Maar met ‘ontstaan’ wordt hier niet ‘geschreven’ bedoeld. Dat is een veelvoorkomend misverstand. Met ‘ontstaan’ wordt veeleer de aanleiding voor de haiku bedoeld. Je zou het ook nog het besef, het zien van de mogelijkheid voor een haiku kunnen noemen.

→ HAIKUMOMENT

Men moet dus dat haikumoment zien als het moment waarop men het zich realiseert, het beseft. En dat valt niet noodzakelijk samen met het moment van het zien of beleven. Het besef van iets bijzonders — soms zelfs jaren later — is dus het eigenlijke haikumoment. Dat betekent dat een haiku niet op het moment zelf geschreven of gedacht moet worden. Ook jaren later kun je een treffende haiku schrijven over iets van lang geleden, waarvan je nu pas het haikumoment beseft, het ziet. Wie een onderscheid wil maken, zou kunnen spreken van het momentane haikumoment en het uitgestelde haikumoment.

Het beleven van een haikumoment is dus in feite een soort van aha-erlebnis van iets bijzonders, nu of in het verleden, misschien zelfs in de toekomst.